Dobrobyt ludności jest celem polityk publicznych na wszystkich jej szczeblach, od lokalnego po krajowy. Poziom i jakość życia, choć bywają używane zamiennie, odpowiadają różnym metodom pomiaru tego zjawiska – poziom dotyczy mierników o charakterze obiektywnym (np. stopa bezrobocia, średnie wynagrodzenie), natomiast jakość to ocena subiektywna (np. satysfakcja z pracy, poczucie szczęścia) (Panek 2014). W niniejszej pracy wykorzystano pierwszą metodę z uwagi na dostępność odpowiednich danych statystyki publicznej. Poziom życia „obejmuje całokształt rzeczywistych warunków życia ludzi oraz stopień ich materialnego i kulturalnego zaspokojenia potrzeb poprzez strumień dóbr i usług odpłatnych, a także pochodzących z funduszów społecznych” (Zeliaś 2000, s.17). Aby ocenić poziom życia wydzielono pięć obszarów, które pozwolą na całościowe ujęcie zjawiska. Są to wymiary: demograficzny, społeczno-kulturowy, infrastrukturalny, środowiskowy oraz gospodarczy. Każdy z nich ma reprezentuje mierniki, które pozwalają na porównanie i ocenę sytuacji w różnych miastach. Badanie dotyczy miast z uwagi na ich wyjątkową rolę w zapewnianiu dóbr i usług wyższego rzędu, czyli takich, które nie są niezbędne do życia. Ośrodki miejskie, które zapewniają funkcje skierowane na zewnątrz (np. przemysł, kultura) tworzą podstawę gospodarki regionu umożliwiając rozprzestrzenianie procesów rozwojowych na sąsiednie jednostki (Dyjach 2013). Sieć miejska województwa lubelskiego jest słabo rozwinięta. W 2022 r. składała się ona z 51 ośrodków: 20 miast to siedziby powiatów, w tym cztery to miasta na prawach powiatu (Lublin, Zamość, Chełm, Biała Podlaska). Mieszkańcy miast to 46,2% populacji województwa. Zgodnie z hierarchią osadniczą miast autorstwa Sobali-Gwosdz (2023) wyłącznie Lublin, stolica województwa, pozostawał miastem regionalnym. Ośrodków o znaczeniu subregionalnym znajdowało się cztery: oprócz pozostałych miast na prawach powiatu, do tego grona dołączyły także Puławy. Pozostałe miasta zajmowały pozycje: ponadlokalne o silnym charakterze (9 miast), ponadlokalne o słabym charakterze (11 miast) i lokalne (26 miast). Niniejsza praca ma na celu określenie poziomu życia w miastach województwa lubelskiego w 2022 r. oraz odpowiedzieć na pytanie: jak można wyjaśnić zróżnicowanie wartości wskaźnika? Aby dokonać oceny poziomu życia opracowano wskaźnik syntetyczny, a następnie wykonano analizę korelacji wynikowego wskaźnika z danymi dotyczącymi: czasu dojazdu do Lublina, ludności w miastach oraz pozycji miast w hierarchii osadniczej. Metody obliczeń oraz źródła danych zostały wyjaśnione w ostatnim rozdziale.